Η ΜΕΘΟΔΟΣ TOMATIS.
ΕΝΑΣ ΝΕΥΡΟΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΟΣ ΕΡΕΘΙΣΜΟΣ
ΕΝΑ ΑΤΟΜΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΚΟΥΕΙ ΚΑΛΑ ΑΛΛΑ ΝΑ ΑΚΡΟΑΤΑΙ ΚΑΚΑ
«Διαβάζεις προσεκτικά αυτό το έντυπο;» Ναι; Τότε δεν ακούς τους θορύβους γύρω σου! Στην πραγματικότητα, μπορεί να τους ακούσεις πολύ καλά, αλλά δεν τους προσέχεις!
Αυτό συμβαίνει γιατί είσαι ικανός να φιλτράρεις τους άσχετους ήχους και να συγκεντρώνεσαι μόνο στους ήχους που σε ενδιαφέρουν. Μπορεί να ακούγεται αρκετά απλό, όμως αυτή η διαδικασία απαιτεί υψηλό επίπεδο γνωστικών ικανοτήτων καθώς επίσης και την ικανότητα διαχείρισης των συναισθημάτων.
Λέγεται ότι η ακρόαση διασπάται όταν το άτομο αποτυγχάνει να αναλύσει σωστά το αισθητηριακό μήνυμα το οποίο συλλαμβάνει μέσω του αυτιού. Αυτή ακριβώς είναι η περίπτωση, για παράδειγμα, κατά την οποία το άτομο αδυνατεί να εστιάσει επαρκώς στη φωνή του ομιλητή παρόλο που ακούει καλά.
Αυτή η δυσλειτουργία μπορεί να προκαλείται από φυσιολογικά ή ψυχολογικά αίτια.
Η Μέθοδος ΤΟΜΑΤΙΣ είναι μία παιδαγωγική μέθοδος η οποία βοηθάει το άτομο να ακροάται καλύτερα… όχι να ακούει καλύτερα.
ΤΟ ΑΥΤΙ ΕΡΕΘΙΖΕΙ ΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ
Γνωρίζεις ότι αυτό που χρειάζεται περισσότερο ο εγκέφαλος είναι ο ερεθισμός; Και ότι πάνω από το 80% αυτού του ερεθισμού προέρχεται από το αυτί; Είτε κοιμάσαι είτε είσαι ξύπνιος, το αυτί βομβαρδίζει μονίμως τον εγκέφαλό σου με ερεθίσματα. Aπό τον τέταρτο μήνα της εγκυμοσύνης, το αυτί του εμβρύου είναι το πρώτο πλήρως λειτουργικό όργανο. Το αυτί δεν λαμβάνει μόνο τους ήχους αλλά και καθορίζει την ισορροπία, το ρυθμό και τo συντονισμό. Προσπάθησε να καλύψεις ένα αυτί ενώ περπατάς και θα δεις ότι θα υποφέρεις από σημαντική απώλεια της ισορροπίας σου.
Όταν προκαλείται η ικανότητα ακοής σου, διαταράσσεται το ακουστικό σύστημα, το οποίο αποτελεί ένα πολύ δυνατό αισθητηριακό μέσο. Αυτή η διατάραξη μπορεί να έχει τεράστιες επιπτώσεις στην προσωπική σου ανάπτυξη και ευεξία. Δουλεύοντας πάνω στη λήψη και ενσωμάτωση του ήχου μέσω των αυτιών, η Μέθοδος ΤΟΜΑΤΙΣ βοηθάει το άτομο να ερεθίσει τον εγκέφαλο αποτελεσματικά και να ελαχιστοποιήσει τις ακουστικές προκλήσεις.
ΝΙΩΣΕ ΤΙΣ ΔΟΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΟΜΑΤΙΣ
Ο ήχος είναι μία δόνηση! Όταν ταξιδεύει μέσω του αέρα χρησιμοποιούμε τον όρο αέρινη αγωγιμότητα. Ο ήχος ταξιδεύει ακόμη καλύτερα μέσω των οστών του σώματος: αυτό ονομάζεται οστέϊνη αγωγιμότητα.
Κάλυψε τα αυτιά σου και μίλα κανονικά. Ακούς τη φωνή σου εντελώς καθαρά γιατί ταξιδεύει κυρίως μέσω των οστών του κρανίου. Μίλα πιο δυνατά και θα αισθανθείς ολόκληρο το σώμα σου να δονείται.
Κατά τη διάρκεια των συνεδριών ακρόασης ΤΟΜΑΤΙΣ, η μουσική μεταδίδεται μέσω ακουστικών τα οποία είναι εξοπλισμένα για αέρινη και οστέϊνη αγωγιμότητα. Η μουσική φτάνει στο ακουστικό κανάλι μέσω των ακουστικών και μέσω της δόνησης στην κορυφή του κεφαλιού.
Με την εφαρμογή μιας ειδικής ρύθμισης, ο ήχος μεταφέρεται πρώτα μέσω των οστών του κρανίου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το ακουστικό σύστημα να προετοιμάζεται για τη λήψη του ήχου μέσω του αέρινου συστήματος. Αυτή η διπλή μετάδοση του ήχου σε δύο χρόνους, θα εκπαιδεύσει τον εγκέφαλο να αναλύει σωστά το αισθητηριακό ηχητικό μήνυμα.
ΕΞΕΠΛΗΞΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΟΜΑΤΙΣ
Όταν η διαδικασία ακρόασης διακόπτεται, ο εγκέφαλος σταματάει να προσέχει τους ήχους που μεταφέρει το αυτί. Είναι, επομένως, απαραίτητο να κερδίσει κανείς την προσοχή του εγκεφάλου. Ο εγκέφαλος είναι πολύ ευαίσθητος σε ξαφνικές, απρόβλεπτες αλλαγές. Ενώ, λοιπόν, αγνοεί κανείς το συνεχές γάβγισμα ενός σκύλου, σίγουρα θα εκπλαγεί αν αυτό το σκυλί μιμούνταν ξαφνικά το νιαούρισμα μιας γάτας!
Κατά τη διάρκεια των συνεδριών ακρόασης ΤΟΜΑΤΙΣ η μουσική μεταδίδεται με ξαφνικές αλλαγές τονικών αντιθέσεων οι οποίες ενεργοποιούνται από το ηχόχρωμα και την ένταση. Αυτές οι αντιθέσεις είναι εντελώς απρόβλεπτες. Παρόλο που δεν προκαλούν κούραση, θα έχουν ως αποτέλεσμα να προκαλέσουν έκπληξη στον εγκέφαλο, ο οποίος, από φυσική αντίδραση θα εστιάσει την προσοχή του. Τα αποτέλεσμα αυτών των επαναλαμβανόμενων και απρόβλεπτων ακουστικών αντιθέσεων θα είναι να κατευθυνθεί σταθερά ο εγκέφαλος προς μια ακροαματική διαύγεια, βελτιώνοντας τη συνολική ικανότητα ακρόασης.
Επιπλέον, αυτές οι αντιθέσεις είναι σχεδιασμένες για να προάγουν τη μετάδοση ήχων υψηλών συχνοτήτων. Αυτοί οι ήχοι ενεργοποιούν την πλειονότητα των αισθητηριακών κυττάρων τα οποία είναι ευαίσθητα στον ήχο. Προκαλούν, επομένως, έντονο ερεθισμό στο αυτί και τον εγκέφαλο, υποχρεώνοντας το αυτί να λαμβάνει καθαρότητα ήχου και ακουστικής επεξεργασίας.
ΠΕΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Η Μέθοδος ΤΟΜΑΤΙΣ απευθύνεται σε παιδιά και ενήλικες όλων των ηλικιών. Αποτελεί μία συμπληρωματική τεχνική επαγγελματικών θεραπειών και εκπαίδευσης. Είναι ένα εργαλείο για το θεραπευτή και το δάσκαλο, το οποίο εξυπηρετεί την ενίσχυση των αποτελεσμάτων της δουλειάς τους. Ειδικότερα έχει εφαρμογή στα ακόλουθα πεδία:
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Η Μέθοδος ΤΟΜΑΤΙΣ δουλεύει με την πλαστικότητα των νευρικών οδών οι οποίες αποκωδικοποιούν και αναλύουν τους ήχους, όπως επίσης και με τις νευρικές οδούς που ελέγχουν την κίνηση, την ισορροπία και το συντονισμό. Αυτή η μέθοδος μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά και τους ενήλικες να αναπτύξουν στρατηγικές αντιμετώπισης των μαθησιακών και γλωσσικών διαταραχών.
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ
Η Μέθοδος ΤΟΜΑΤΙΣ βασίζεται στην αρχή της μετάδοσης μουσικών αντιθέσεων με στόχο τη συνεχή έκπληξη του εγκεφάλου. Αυτή η διαδικασία κρατά τον εγκέφαλο σε εγρήγορση. Ο στόχος είναι να βοηθηθεί ο εγκέφαλος ώστε να αναπτυχθούν αυτόματοι μηχανισμοί εντοπισμού της αλλαγής, πράγμα το οποίο εξυπηρετεί στην ενίσχυση της προσοχής.
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Ο εγκέφαλος τείνει να αυτοπροστατεύεται, για παράδειγμα σε περιπτώσεις που το εξωτερικό περιβάλλον κρίνεται επιθετικό ή μετά από ένα συναισθηματικό σοκ. Αυτή η αντίδραση του εγκεφάλου λειτουργεί ως φίλτρο το οποίο εμποδίζει τη μετάδοση και ανάλυση των ακουστικών μηνυμάτων. Προκαλεί μία έμμεση δράση στο μεταιχμιακό σύστημα και τον προμετωπιαίο λοβό. Δουλεύοντας με βάση αυτή τη δράση, η Μέθοδος ΤΟΜΑΤΙΣ συνεισφέρει στη ρύθμιση των συναισθηματικών διαταραχών που σχετίζονται με την κατάθλιψη και το άγχος.
ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Μέσω της άμεσης αλληλεπίδρασης με το αιθουσαίο σύστημα, η Μέθοδος ΤΟΜΑΤΙΣ ενεργοποιεί τη ρύθμιση του μυϊκού τόνου και της ισορροπίας. Αυτή η δράση βελτιώνει τις διαταραχές laterality. Το αιθουσαίο σύστημα παίζει σημαντικό ρόλο στο συντονισμό και το ρυθμό σε συνεργασία με άλλα μέρη του εγκεφάλου. Συνεπώς, η Μέθοδος ΤΟΜΑΤΙΣ μπορεί να βελτιώσει σημαντικά και να αλλάξει το ρυθμό και το συντονισμό.
ΔΙΑΧΥΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Τα νευρικά κυκλώματα που συνδέουν το αυτί με τον εγκέφαλο περιλαμβάνουν συγκεκριμένους νευρώνες που ονομάζονται «νευρώνες καθρέπτες». Αυτοί οι νευρώνες παίζουν σημαντικό ρόλο στο σχηματισμό της κοινωνικής νόησης. Αυτό το σύνολο των διεργασιών μας δίνει τη δυνατότητα να αποδώσουμε προθέσεις και ιδέες σε ένα άτομο και ειδικά να καταλάβουμε τη συναισθηματική του κατάσταση. Δουλεύοντας πάνω σε αυτά τα νευρικά κυκλώματα, η Μέθοδος ΤΟΜΑΤΙΣ βελτιώνει την ποιότητα των διαπροσωπικών ικανοτήτων.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ
Οι ήχοι οι οποίοι είναι πλούσιοι σε αρμονία ενεργοποιούν ένα τεράστιο δίκτυο νευρώνων οι οποίοι brainονομάζονται «δικτυωτός σχηματισμός». Οι νευρώνες αυτοί ελέγχουν το συνολικό επίπεδο της εγκεφαλικής λειτουργίας. Δίνοντας έμφαση στη μετάδοση ήχων υψηλών συχνοτήτων οι οποίοι ερεθίζουν αλλά και χαλαρώνουν τον εγκέφαλο και το σώμα, η Μέθοδος ΤΟΜΑΤΙΣ φέρνει θετικό αποτέλεσμα στην προσωπική ανάπτυξη και ευεξία.
ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΦΩΝΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΤΗΤΑΣ
Η βασική αρχή της Μεθόδου ΤΟΜΑΤΙΣ έιναι ότι οποιαδήποτε επίδραση στους μηχανισμούς λήψης και ανάλυσης ενός ακουστικού μηνύματος θα επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο αυτό το μήνυμα θα αναπαραχθεί, προφορικά, μέσω τραγουδιού ή μέσω ενός μουσικού οργάνου.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΚΕΤΟ
Η φωνή της μητέρας γίνεται αντιληπτή από το έμβρυο. Αποτελεί ένα είδος πρώιμου συναισθηματικού ακουστικού υλικού το οποίο αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη του παιδιού. Είναι, επομένως, σημαντικό για το παιδί να αντιλαμβάνεται μία ευχάριστη φωνή. Το Πρόγραμμα Εγκυμοσύνης της Μεθόδου ΤΟΜΑΤΙΣ ακολουθεί τις μητέρες καθόλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους και ιδιαίτερα στο τρίτο τρίμηνο, ενεργοποιώντας την οστέϊνη αγωγιμότητα και μειώνοντας το άγχος ώστε η μητέρα και το παιδί να έχουν χαλαρό σώμα, μυαλό και πνεύμα.
ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ
Σκοπός της μεθόδου ΤΟΜΑΤΙΣ αναφορικά με την ξένη γλώσσα είναι να δώσει σε εκείνον που επιθυμεί την εκμάθησή της, την ικανότητα να ακούσει τους ήχους που είναι απαραίτητοι για να μάθει την ξένη γλώσσα. Ανοίγοντας τα αυτιά για να ακούσει κανείς τους ρυθμούς και τους ήχους μιας νέας γλώσσας, η μέθοδος ΤΟΜΑΤΙΣ δίνει τη δυνατότητα στο αυτί να προσαρμοστεί αποτελεσματικά στους ρυθμούς και τους ήχους, καθώς επίσης και να τους αναλύσει και να τους αναπαραγάγει. Αυτή η διαδικασία, λοιπόν, απελευθερώνει το άτομο από τα σχήματα και τους ήχους της μητρικής του γλώσσας τα οποία συχνά το κάνουν να κολλάει και να μην μπορεί να ακούσει μια νέα γλώσσα. Αυτή η άσκηση επιτρέπει στο αυτί να ακούσει ένα καινούργιο ρυθμό και στον εγκέφαλο να μάθει μια νέα γλώσσα.
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΚΡΟΑΣΗΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ
Η πρώτη συνέντευξη διεξάγεται από έναν εκπαιδευμένο και εξουσιοδοτημένο σύμβουλο ΤΟΜΑΤΙΣ. Κατά τη διάρκεια αυτής της συνέντευξης γίνεται ένα ψυχοπαιδαγωγικό τεστ ανάλογα με το πρόβλημα του ατόμου.
Μπορεί να συνοδευτεί και από ένα τεστ για την εκτίμηση της ακουστικής ικανότητας το οποίο ονομάζεται TLTS. Όταν διατίθεται, αυτό το τεστ βοηθάει στον προσδιορισμό της ικανότητας ακοής και πιθανών δυσλειτουργιών.
ΟΙ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ
Δουλεύοντας με ειδικά σχεδιασμένες συσκευές, το άτομο ακούει ένα πρόγραμμα επιλεγμένο από τον εκπαιδευμένο σύμβουλο ΤΟΜΑΤΙΣ. Μπορεί κανείς να κάνει το πρόγραμμα σε ένα εξουσιοδοτημένο κέντρο ή στο σπίτι, χρησιμοποιώντας φορητές συσκευές Solisten.
Ο στόχος της Μεθόδου ΤΟΜΑΤΙΣ είναι να ερεθίσει το αυτί και τον εγκέφαλο. Υπάρχει μία ποικιλία συνεδριών ακρόασης οι οποίες συνδυάζονται με περιόδους χαλάρωσης. Οι περίοδοι χαλάρωσης ονομάζονται περίοδοι «ενσωμάτωσης», οι οποίες εξασφαλίζουν τη μονιμότητα της προόδου του ατόμου. Η διάρκεια και ο αριθμός των συνεδριών θα εξαρτηθεί από το είδος της βελτίωσης που επιθυμεί να εξασφαλίσει το άτομο σύμφωνα με την πρώτη συνέντευξη. Σε γενικές γραμμές, το άτομο κάνει συνεδρίες ακρόασης 2 ώρες κάθε μέρα για ένα συνολικό πρόγραμμα 60 ή 90 ωρών.
Ο εκπαιδευμένος σύμβουλος μπορεί να προτείνει στο άτομο να κάνει συνεδρίες ενεργητικής ακρόασης με την προϋπόθεση ότι το άτομο έχει λάβει ειδική εκπαίδευση για αυτόν το σκοπό. Οι συνεδρίες ενεργητικής ακρόασης περιλαμβάνουν ανάγνωση, επανάληψη και ασκήσεις έκφρασης, κατά τη διάρκεια των οποίων η φωνή τροποποιείται ταυτόχρονα και μεταδίδεται σύμφωνα με τις ιδιαίτερες παραμέτρους του φαινομένου ΤΟΜΑΤΙΣ.
Το άτομο ακούει τη φωνή του διορθωμένη σε πραγματικό χρόνο και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να την τροποποιεί ασυνείδητα. Αυτή η άσκηση είναι προαιρετική, δεν συστήνεται πάντα και προσφέρεται μετά από την ολοκλήρωση ενός προγράμματος παθητικής ακρόασης.
Η ΤΕΛΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Μετά τις συνεδρίες ακρόασης, γίνεται μία τελική αξιολόγηση. Αυτή η αξιολόγηση εξυπηρετεί στην καταμέτρηση της προόδου και την περαιτέρω σύσταση για νέες συνεδρίες.
Τα αποτελέσματα που αποκτώνται μέσω της Μεθόδου ΤΟΜΑΤΙΣ είναι σταθερά και διαρκή. Επομένως, συχνά δεν είναι απαραίτητα να διευρυνθούν οι συνεδρίες πέρα από την αρχική περίοδο. Σε μερικές περιπτώσεις, όμως, είναι προτιμότερο να γίνουν επιπλέον συνεδρίες ακρόασης. Ο εκπαιδευμένος σύμβουλος ΤΟΜΑΤΙΣ μαζί με το άτομο εκτιμούν εάν αυτό είναι αναγκαίο κατά την εξέλιξη της διαδικασίας.
Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΜΕΝΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΟΜΑΤΙΣ
Μόνο εκπαιδευμένοι επαγγελματίες οι οποίοι βρίσκονται καταγεγραμμένοι στον ιστότοπο www.tomatis.com είναι εξουσιοδοτημένοι από την εταιρεία TOMATIS DEVELOPPEMENT S.A. για να εφαρμόζουν τη Μέθοδο ΤΟΜΑΤΙΣ.
Ναταλί Βαλυράκη,
Ψυχολόγος, ΜSc Σχολικής Ψυχολογίας,
Ειδικός Θεραπευτικού Παιχνιδιού
TOMATIS Practitioner Level 1
Πιστοποιημένη Συνεργάτης Ariston Tests
Πιστοποιημένη Συνεργάτης Gordon Hellas
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ», Χανιά, 2014