PLAY THERAPY

PLAY THERAPY (ΠΑΙΓΝΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ)

Το παιχνίδι παρέχει στο παιδί τη ζωντανή,
δυναμική, ατομική γλώσσα απαραίτητη
για την έκφραση των υποκειμενικών
συναισθημάτων του, για τα οποία η
γλώσσα από μόνη της είναι ανεπαρκής.
(Jean Piaget, 1951)

Τα παιδιά είναι ικανά από πολύ μικρή ηλικία, να κάνουν επιλογές και να αναλάβουν ευθύνες ανάλογα με την ηλικία και τις ικανότητες τους. Αν οι ικανότητες αυτές αναπτυχθούν, τα παιδιά γίνονται χαρούμενα και γεμάτα αυτοπεποίθηση.

Mερικές φορές όμως, εξαιτίας των συνθηκών στις οποίες μεγαλώνει ένα παιδί παρόλο που μπορεί να είναι εν δυνάμει ιδανικές, αλλά και των απαιτήσεων της καθημερινότητας, το παιδί μπορεί να εμφανίσει «ξαφνικά» συναισθηματικά προβλήματα, προβλήματα συμπεριφοράς, ανασφάλειες ή και φοβίες. Έτσι, φαίνεται ότι δεν μπορεί αναπτύξει και να εκφράσει στο μέγιστο το δυναμικό του.

Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (απογραφή 2011) κατέγραψε 2.122.544 παιδιά ηλικίας 0-19, εκ των οποίων το 5% (425.00) υποφέρει από κάποια ψυχολογική διαταραχή [Venables, (1983), Cox et al. (1975), Jeffers &Fitzgerald (1991)].

Δυστυχώς, σε μικρές ηλικίες οι ομιλητικές θεραπείες μπορούν να προσφέρουν ελάχιστη βοήθεια, καθώς η ομιλία δεν είναι ο φυσικός τρόπος έκφρασης των παιδιών.

ΕΣΕΙΣ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ:

• Δεν αντιλαμβάνεται όλο του το δυναμικό ακαδημαϊκά ή κοινωνικά;
• Βρίσκει δύσκολο το να συγκεντρωθεί ή να μάθει και έχει χαμηλή σχολική επίδοση;
• Υποφέρει από Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ);
• Έχει εφιάλτες ή ταραγμένο ύπνο;
• Κινδυνεύει να αποβληθεί από το σχολείο ή κάνει πολλές απουσίες χωρίς λόγο;
• Υποφέρει από ψυχολογικό τραύμα;
• Έχει υποστεί συναισθηματική, σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση;
• Είναι υιοθετημένο;
• Υποφέρει εξαιτίας του διαζυγίου των γονιών του;
• Υποφέρει από άγχος, στρες και φοβίες;
• Υποφέρει από κάποια απώλεια ή πένθος οποιουδήποτε τύπου;
• Είναι «κλεισμένο στον εαυτό του» και συνεχώς λυπημένο;
• Υποφέρει από κάποια ασθένεια ή αναπηρία;
• Δυσκολεύεται να κάνει φίλους;
• Καυγαδίζει συχνά με συνομηλίκους και αδέρφια;
• Είναι θύμα εκφοβισμού ή ασκεί το ίδιο εκφοβισμό;
• Έχει ακατάλληλη συμπεριφορά;
• Είναι επιθετικό και έχει πολύ θυμό;
• Δεν παίζει;

Αν ΝΑΙ,
τότε πρέπει να γνωρίσετε πώς οι θεραπείες με παιγνίδι και δημιουργική τέχνη μπορούν να βοηθήσουν!

Τι είναι το Play Therapy (Παιγνιοθεραπεία)
Το Play Therapy (Παιγνιοθεραπεία) είναι μία κυρίως μη-κατευθυντική θεραπευτική προσέγγιση που χρησιμοποιεί ως μέσο το παιχνίδι και τις δημιουργικές τέχνες. Για τα παιδιά ηλικίας από 4 έως 12 ετών ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος θεραπείας είναι μέσω παιχνιδιού και δημιουργικών τεχνών, καθώς το παιχνίδι είναι για τα παιδιά ένα φυσικό μέσο έκφρασης. Στο Play Therapy το παιδί, με την παρουσία ενός κατάλληλα εκπαιδευμένου ενήλικα, παίρνει βοήθεια και ανακουφίζεται από συναισθηματικά προβλήματα, καθώς και προβλήματα συμπεριφοράς. Το Play Therapy χρησιμοποιείται, επίσης, επιτυχώς και για τους εφήβους και τους ενήλικες.

Πρόκειται για μία μέθοδο που βοηθά το παιδί με συναισθηματικά προβλήματα και προβλήματα συμπεριφοράς, να βοηθήσει τον εαυτό του, ενώ του δίνει την ευκαιρία να «παίξει» τα συναισθήματα και τα προβλήματά του μέσα σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο, με θεραπευτικό στόχο, χρησιμοποιώντας το φυσικό του τρόπο έκφρασης ο οποίος είναι ουσιώδης για την ανάπτυξή του.

Πως δουλεύει το Play Therapy?
Ένα απόλυτα ασφαλές περιβάλλον επιτρέπει στο παιδί να παίξει με όσο λιγότερα όρια γίνεται, αλλά όσα ακριβώς είναι αναγκαία (για την ασφάλειά του). Αυτή η πρακτική επιτρέπει στη θεραπεία να πραγματοποιηθεί σε πολλά επίπεδα ακολουθώντας τη φυσική, εσωτερική μας τάση προς την υγεία. Το παιχνίδι και η δημιουργικότητα λειτουργούν κυρίως σε επίπεδο ασυνείδητου.
Με τη βοήθεια του Play Therapy το παιδί ανακουφίζεται και γίνεται ικανό να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, ενώ ανακτά την ικανότητα ομαλής συναναστροφής με τους γονείς τους δασκάλους και τους φίλους του. Οι γονείς διευκολύνονται με τα παιδιά τους και βελτιώνεται η ποιότητα της οικογενειακής ζωής. Ελεύθερο από συναισθηματικά μπλοκαρίσματα, το παιδί μπορεί να βελτιώσει την ικανότητά του για μάθηση, καθώς είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει στο μέγιστο το δυναμικό του.
Το Play Therapy μπορεί να αποδειχτεί πολύ χρήσιμο, επίσης, σε περιπτώσεις νοσηλείας, οπότε μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της ιατρικής αγωγής και στην επίτευξη γρήγορης ανάρρωσης.

Τα οφέλη του Παιχνιδιού

• Το παιγνίδι είναι απαραίτητο για την ψυχολογική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού
• Ενισχύει τη φαντασία και τη δημιουργικότητα
• Ενθαρρύνει την αυτοπεποίθηση και τη συγκέντρωση
• Βοηθάει τα παιδιά να κάνουν φίλους και να μάθουν για τον κόσμο
• Τους επιτρέπει να μάθουν με ασφάλεια από τα λάθη τους
• Βοηθά στη διαμόρφωση σχέσεων
• Χρησιμοποιείται θεραπευτικά όταν δεν μπορεί να λειτουργήσει η «ομιλητική θεραπεία» (πολύ συχνό στην περίπτωση των παιδιών)

Πόσο αποτελεσματικό είναι το Play Therapy?
Τα τελευταία ευρήματα (βασίζονται σε ένα δείγμα πάνω από 8000 περιπτώσεων) δείχνουν ότι:
Μεταξύ 74% και 83% των παιδιών που έλαβαν θεραπεία μέσω παιχνιδιού από τα μέλη του PTI (Play Therapy International) παρουσιάζουν θετική αλλαγή.
Όσο μικρότερο η ηλικία, τόσο μεγαλύτερο το ποσοστό των παιδιών που παρουσιάζουν θετική μεταβολή. Το ποσοστό ανέρχεται σε 80% στις ηλικίες των 6-7. Η πρώιμη βοήθεια είναι πιο αποτελεσματική. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι τα κορίτσια εμφανίζουν ένα υψηλότερο ποσοστό βελτίωσης από τα αγόρια, 79% σε σύγκριση με 73%.

Τα παραπάνω αποτελέσματα παρουσιάζονται αναλυτικότερα από το PTI/PTUK (Play Therapy International/Play Therapy United Kingdom):
« Ένας αποτελεσματικός τρόπος για την προώθηση της ευμάρειας των παιδιών και την ανακούφιση συναισθηματικών, συμπεριφορικών προβλημάτων και προβλημάτων ψυχικής υγείας», http://www.playtherapy.org.uk/AboutPTUK/Research1.htm
Το περιεχόμενο της παιγνιοθεραπείας του PTI (Play Therapy International) είναι βασισμένο την θεωρία και πρακτική των ανθρωπιστικών προσεγγίσεων:

• Προσωποκεντρική προσέγγιση του Carl Rogers
• Της Virginia Axline (“Dip’s in Search of Self”)
• Προσέγγιση Gestalt όπως εκφράστηκε από την Violet Oaklander

Επιπλέον, συμπεριλαμβάνει το έργο άλλων θεωρητικών του 20ου αι. όπως John Bowlby, Margaret Lowenfeld,, Donald Winnicott, Rachel Pinney, κτλ., ενώ είναι μία μέθοδος μη επικριτική, μη κατευθυντική και μη καθοδηγητική.

Η συγκεκριμένη θεραπευτική προσέγγιση είναι σύμφωνη με τα πρότυπα που έχει καθορίσει το PTUK (Play Therapy United Kingdom) (http://www.playtherapy.org.uk/Standards/PSM/PSM.htm) και έχουν αναγνωριστεί από την Professional Standards Authority (RSA) στο Ηνωμένο Βασίλειο (www.playtherapyregister.org.uk)

Διαδικασία

Προκειμένου να ξεκινήσει ένα παιδί θεραπευτικές συνεδρίες Playtherapy, πραγματοποιείται ένα αρχικό ραντεβού με τον ένα ή και τους δύο γονείς, οπότε και τίθενται οι στόχοι της θεραπείας και προσδιορίζεται ο αριθμός των συνεδριών που θα χρειαστούν. Οι γονείς ενημερώνονται για την πορεία της θεραπείας σε προκαθορισμένα ραντεβού κάθε 7-10 συνεδρίες. Η συνεδρίες Playtherapy γίνονται σε εβδομαδιαία βάση και διαρκούν 45΄με 50΄.

Ναταλί Βαλυράκη, Ψυχολόγος, MSc Σχολικής Ψυχολογίας.
Ειδικός Θεραπευτικού Παιχνιδιού, Μέλος του Play Therapy Ιnternational